WINDOWS SERVER 2008 İLE GELEN ÖNEMLİ YENİLİKLER

WINDOWS SERVER 2008 İLE GELEN ÖNEMLİ YENİLİKLER

Bildiğiniz üzere Şubat ayı sonu itibariyle Microsoft tüm dünyada ve ülkemizde Windows Server işletim sistemi ailesinin son versiyonu olan Windows Server 2008 işletim sistemini tüm dünyaya tanıttı ve resmi olarak da ürünün çıkışı gerçekleşmiş oldu.


Mayasoft olarak büyük bir şirketin halihazirdaki Windows 2000 Active Directory domain yapısında çalışan sistemini Windows Server 2008 Active Directory yapısına geçirdik. Bu geçiş Türkiye’nin ilk Microsoft Windows Server 2008 Active Directory geçişlerinden. Bu tabii ki bizim için gurur verici.

Çoğu kurumun kafasında oluşmuş ya da klasik bir tabir olacak ama klişeleşmiş bir düşünce vardır: “Yeni bir işletim sistemine geçiş için henüz erken. Hele biraz bekleyelim, service pack yamaları çıksın, başka firmalar önce bir test etsin, bir görelim ondan sonra geçeriz. “
Windows Server 2008 açık olarak ifade etmek gerekirse, artık geçmek için beklemenize gerek olmayan; çok daha sağlam, çok daha güvenilir, çok daha hızlı, çok daha kolay yönetilebilir ve çok daha esnek bir işletim sistemi olarak karşımıza çıktı. Ve Windows Server 2008’i kurar kurmaz zaten Service Pack 1 yaması ile beraber geliyor. Yaptığımız geçişlerde gayet sorunsuz, sağlıklı ve keyifli bir proje gerçekleştirdiğimizi rahatlıkla söyleyebilirim.

Bu makalemizde Windows Server 2008 ile gelen en önemli yenilikleri ve Windows Server 2008’e Terfi için en önemli nedenlerinizi sizlerle paylaşıyor olacağım.


1-Hyper-V Sanallaştırması



Dünyada özellikle son yıllarda bilgi teknolojileri endüstrisine giren sıcak yeniliklerden biri de sanallaştırma teknolojisi. Bugüne kadar Virtual PC ve Virtual Server ile sanallaştırma tarafında bir seçenek olarak düşünülen konsept; Windows Server 2008 ile gelen Hyper-V sayesinde şirketler için artık bir strateji olmaktadır. Microsoft, pazardaki rakipleri olan VMWare ve Xen ile beraber yarışacak, kendini yenilemiş ve geliştirmiş olduğu sanallaştırma ürünleri ile özellikle kurumsal sunucular tarafına yeni bir boyut kazandırmıştır. Windows Server 2008 ile gelen sanallaştırma tarafındaki teknolojik yenilik : Hyper- V (Hyper-Virtualization / Yüksek Seviyede Sanallaştırma) . Hyper-V teknolojisi ile AMD’nin AMD-V, Intel’in Intel V-T özellikli işlemcilerinde yerleşik olarak gelen tüm yeni donanım destekli sanallaştırma özelliklerini de kullanabilmeyi sağlamaktadır. İlave sanallaştırma uygulamalarına gerekmeksizin, sunucu tarafında yüksek seviyede ölçeklenebilen, sanal sistemlerin performansının daha da artırıldığı bir yapıyı getirmiştir. Windows Server 2008 ailesinde gelen üç farklı sürümün Hyper-V desteği bulunmaktadır.


2-Server Core İşletim Sistemi

Windows Server 2008 terfisi yapmanız için en önemli nedenlerden biri de Windows Server Core işletim Sistemidir. Windows Server 2008 Core Edition komut satırından yönetilebilen, çok daha hızlı, maksimum seviyede güvenli yeni kuşak komut satırı tabanlı Windows Server işletim sistemidir. İşletim sistemi pazarında Microsoft’un, pazarda kendini geliştirmeye çalışan Linux tabanlı sistemlere karşı çıkarmış olduğu komut satırı tabanlı ultra güvenli server tabanlı işletim sistemidir. Core Edition, Windows Server 2008’in grafiksel özelliklerinin çıkartılarak, Standart-Enterprise vb. gibi GUI tabanlı sürümlerde bulunan bazı özellikleri içermeyen işletim sistemi sürümüdür.

Windows Server 2008 Core Edition ağ ortamlarında Domain Controller (DC), DHCP Server, DNS Server, File Server, Print Server servisleri için hizmet verebilmesinin yanında aynı zamanda sanal sistemler için de host hizmeti verecek rolü de üstlenebilmektedir. Grafiksel arayüz, Internet Explorer, .NET Framework ve Outlook gibi bileşenler bu sürümde devre dışı bırakılmıştır.

3-Server Manager Konsolu

Windows Server 2008 ile gelen Server Manager konsolu sayesinde sunucu yönetimi de önceki versiyonlara göre çok daha kolay, detaylı, esnek ve etkin biçimde gerçekleştirilebilmektedir. Server Manager konsolu bizlere merkezi olarak sunucular için rol-tabanlı yönetimi de gerçekleştirmeyi sağlamıştır. Server Manager konsolu, eski versiyonlardan tanıdığımız Manage Your Server penceresi ile Security Configuration Wizard sihirbazını barındıran tümleşik, merkezi yönetim aracıdır.

Server Manager konsolu sayesinde sunucu rollerini kolaylıkla ekleyebilme/kaldırabilme, özellikleri ekleyebilme/kaldırabilme işlemlerinin yapılmasının yanında; yapılan operasyonlara ve arka planda çalışan servislere ilişkin olay günlüklerine de (event log) kolaylıkla erişmek mümkün olmaktadır.

Bu özelliklerinin yanında Server Manager tamamen Windows Server 2008 güvenliğine entegre yapısıyla eklenen roller ve özellikler için port açma/kapama fonksiyonlarının gerçekleştirilebildiği bir firewall konfigurasyon eklentisini de içermektedir.

4-Network Access Protection (NAP)

Windows Server 2008’e terfi etmeniz için en önemli nedenlerden biri de yeni gelen Network Access Protection (NAP) bileşenidir. NAP sayesinde özelleştirilmiş sistem sağlık ve güvenlik seviyesi için politikalar oluşturup, bu politikaları sağlamayan istemci (client) sistemlerin ağ erişimi yapmasını engelleyebilirsiniz. Böylece ağınızdaki istemci sistemler için de belli bir güvenlik seviyesi oluşturmuş olacaksınız. Örneğin, ağa bağlanacak bir sistemin belirli yazılım güncellemelerini yapmış olmasını, üzerinde antivirüs uygulaması barındırmasını, firewall bileşeninin aktif olmasını zorunlu kılan politikaları NAP sayesinden uygulayabilmektesiniz. Böylece bu gereksinimleri karşılamayan ağa bağlı istemcilere sınırlı ağ erişimi yapmalarını sağlayabilirsiniz.

5-Read Only Domain Controller (RODC)

Windows Server 2008’e terfi etmeniz için en önemli nedenlerin başında gelen bir diğer özellik de active directory yapısında çalışan Read Only Domain Controller (RODC) yeteneğidir. Özellikle dağıtık yapıda çalışan şube ofislerine sahip organizasyonlar için geliştirilmiş RODC sunucu rolü sayesinde güvenlik problemi olan uzak ofislere sadece okunabilir özellikli DC yapılandırarak güvenlik riskini ortadan kaldırmış oluyoruz. RODC sunucu rolü sadece okunabilir olduğundan ve bu DC üzerinde active directory veritabanıyla ilgili değişiklikler ve güncellemeler yapılamadığında dolayı active directory veritabanın da güvenliği sağlanmış oldu. Bu role sahip domain controller bilgisayarları üzerinde active directory ile ilgili değişiklik yapılamadığından bu değişikliklerin active directory içerisindeki diğer domain controller bilgisayarlarına da replikasyonu olmayacaktır.

RODC sayesinde sadece o lokasyonda bulunan kullanıcılara ait active directory bilgileri o lokasyondaki sadece okunabilir domain controller üzerine senkronize edilerek hem o lokasyondaki kullanicilarin doğrudan o lokasyondaki domain controller üzerinden hızlı bir biçimde logon olmaları sağlanmış hem de sadece okunabilir özelliğinden dolayı active directory sisteminin de güvenliği sağlanmış olacaktır.

6-Internet Information Server (IIS) 7.0

Windows Server 2008 ile web sunucular tarafından da Microsoft IIS ürününü son teknolojik özellikleri de kapsayacak şekilde IIS 7.0 versiyonu ile bizlerin kullanımına sundu. IIS 7.0 ile gelen yeni özellikleri web sunucularınızda kullanabilmek ve bu yeni yeteneklerden yararlanmak için Windows Server 2008’e terfi etmeniz yerinde bir karar olacaktır. IIS 7.0’un getirmiş olduğu modüler mimari sayesinde web sunucu yöneticilerinin sunucu üzerinde yüklü bileşenlerle ilgili çok daha detaylı ve ince ayarlar yapmaları sağlanmış oldu. IIS 7.0 tamamen yenilenmiş yönetim konsoluyla hem Web sunucularının hem de ASP.NET bileşenleri ve özelliklerinin kolayca yönetilebildiği bir yapıyı bizlere sunmuştur. IIS 7.0 eski versiyonlarda metabase veritabanında depoladığı konfigürasyon ayarlarını artık XML dosyada depolamaktadır.

7-Terminal Servisler


Terminal servisler tarafında da Windows Server 2008’de gelen çok yeni özellikler bulunmaktadır. Yeni Remote Desktop Protocol (RDP) 6.0 kullanarak, Windows Server 2008’de gelen yeni terminal servis yetenekleri sayesinde artık tüm masaüstü yerine sadece tek bir uygulamayı paylaşıma açabiliyoruz. Uzaktan bağlanan kullanıcı tarafında sanki lokalden bir uygulama çalıştırıyormuş gibi bir davranış göstermektedir. Yine Windows Server 2008 ile gelen Terminal Service Web Access özelliği sayesinde web tabanlı browser uygulamalarında 80 ya da 443 gibi portları kullanarak çok daha güvenli ve hızlı biçimde terminal hizmetlerine erişebilmekteyiz.

8-Failover Clustering



Windows Server 2008 ile geliştirilmiş erişilebilirlik özellikleri sayesinde artık failover clustering servislerini kurmak ve yapılandırmak artık daha da kolaylaştı. Mimari olarak, Windows Server 2008 Failover Clustering içerisinde yeni bir quorum modeli karşımıza çıkmakta ve bu yeni modelle quorum için tek noktadan hataya düşme (single point of failure) problemi ortadan kalkmıştır. Yeni cluster kurulum konsolu ve sihirbazı ile çok daha az sayıda adımda kolaylıkla cluster kurulumu yapabiliyoruz. Yeni donanım konfigurasyon doğrulaması ile cluster için sistemin gereksinimleri sağlayıp sağlamadığının doğrulaması raporlanabilmektedir.

9-Yeni Yedekleme ve Kurtarma Çözümleri

Yedekleme ve geri yükleme araçlarındaki zenginleştirilmiş yapı Windows Server 2008’e terfi etmeniz için yine en önemli etkenlerden biridir. Windows 2000 Server ve Windows Server 2003 sistemleri üzerindeki NT Backup uygulamasının yerini Windows Server Backup isimli kullanımı çok daha kolay, sistem imaj yedeklerini de alabilen yedekleme ve geri yükleme uygulaması almıştır. Windows Server Backup sayesinde blok-seviyesinde Volume Shadow Copy servisi kullanılarak blok-seviyesinde yedekleme yapılabilmekte ve artık DVD’ye de yedek alınabilmektedir.

10-Katılaştırılmış Sistem Güvenliği (Security Hardening)



Windows Server 2008’e terfi etmenizdeki en önemli etken güvenlik olacaktır. Güvenliğin katılaştırıldığı Windows Vista çekirdeği üzerinde geliştirilmiş Windows Server 2008, bugüne kadar Microsoft tarafından geliştirilmiş en güvenli işletim sistemidir. Windows 2008 ile güvenliğe koruma üstü yaklaşımı ile sistem ilk kurulumda eskiye oranla çok daha güvenli olarak gelmektedir. Siz Server Manager içerisinden rol ve bileşen ekledikçe ilave özellikler ve servisler açılarak çalışmaya başlamaktadır. Windows Server 2008 aynı zamanda yenilenmiş ve geliştirilmiş Windows Firewall bileşenini de beraberinde getirmiştir. Yeni Windows Firewall ile artık hem gelen hem de giden trafik filtrelenebilmekte ve group policy üzerinden ya da yeni MMC konsolundan da konfigürasyon yapılabilmektedir.

Active Directory Makale Serisi - VIII

Güven İlişkileri(Trust Relationships)

Farklı iki domain arasında bilgi ve kaynak paylaşımı amacıyla kurulan ilişkiye güven ilişkisi(trust relationship) adı verilir.Windows 2008/2003 networkünde iki domain aynı forest içerisinde ise otomatik olarak bu iki domain arasında karşılıklı yani çift yönlü (two way) ve geçişli (transitive) güven ilişkisi oluşur.Örneğin bir parent domain ile onun altındaki child domain arasındaki güven ilişkisi gibi.



Geçişli yani transitive güven ilişkisi active directory domain yapısına has bir özelliktir. Geçişli güven ilişkisi aşağıdaki şekilde açık olarak görülmektedir.Domain A Domain B’ye güveniyor, Domain B de Domain C’ye güveniyor.Böyle bir yapıda Domain A aynı zamanda Domain C’ye de güvenmiş oluyor. Windows NT 4.0 güven ilişkisinde geçişlilik özelliği yoktu, yani NT 4.0 domainleri arasındaki güven ilişkisi non-transitive’dir.NT 4.0 domainlerinde Domain A ve Domain C arasına ayrıca güven ilişkisi kurulması gerekirdi.

Active Directory Makale Serisi - VII

Windows Server 2008 İle Active Directory Tarafinda Gelen Yenilikler

Active Directory Makale Serisi - VI

GLOBAL CATALOG

Active Directory içerisinde bulunan bütün objelerin ve kaynakların adres bilgisini tutan ve bir kaynağa veya objeye erişmek istediğiniz zaman, size o kaynağın veya objenin adresini veren domain controller bilgisayarına global katalog server adı verilir. Kısacası siz bir kaynağa ya da objeye ulaşmak istediğinizde size o kaynağın ya da objenin adresini global katalog server vermektedir. Global Catalog Server forest yapısının kütüğünü tutan, sanki bir "muhtar" gibi çalışan ve networkün haritasını tutan bilgisayardır. Forest'da Global Catalog server rolü sadece forest root DC’ye yani forest içerisinde ilk kurulan Domain Controller bilgisayarına aittir.İhtiyacınıza gore Global Catalog rolü forest yapısındaki diğer DC bilgisayarlarına da atanabilir.

Active Directory Makale Serisi - V

TREES ve FORESTS (AĞAÇLAR VE ORMANLAR)





Tree, aynı isim altında toplanmış bir veya daha fazla sayıda Windows 2008/2003 domaininin hiyerarşik olarak oluşturduğu yapıya verilen isimdir. Diğer bir deyişle, aynı isim altında toplanan domainler topluluğuna "tree" adı verilebilir. Tree, mevcut bir parent domain’e child domainlerin eklenmesi ile genişletilebilir. Tree içerisindeki domainler hiyerarşik bir isim yapısını paylaşmaktadırlar. Tree içerisinde bulunan child domainler, isim yapılarında parent domaininin ismini kendi domain isimlerinin sonuna ekleyerek kullanırlar. Aynı tree içerisindeki domainler, ortak bir isimlendirme yapısına (domain namespace) sahiptirler.

Forest, bir veya daha fazla sayıdaki domain ağacının(domain tree) oluşturduğu yapıya verilen isimdir. Forest içerisinde ilk kurulan domain’e "forest root domain' adı verilir. Forest root domainin DC bilgisayarında otomatik olarak active directory şema ve global katalog oluşur. Aynı forest içerisinde bulunan bütün domainler ortak bir şema ve ortak bir global catalog kullanmaktadırlar.

Active Directory Makale Serisi - IV

ORGANIZATIONAL UNITLER







Organizational unit, domain içerisindeki objeleri organize etmeyi sağlayan birimlerdir. Organizational Unit’ler, kullanıcı hesapları(user accounts), grup hesapları(group accounts), bilgisayar hesapları (computer accounts), yazıcılar (printers), paylaştırılmış klasörler(shared folders) gibi nesneleri içerirler. Her domain içerisinde oluşturulan OU hiyerarşisi birbirinden bağımsızdır.

Nesneler organizational unit’ler içerisinde konumlandırılarak dağınıklık önlenmiş ve yönetim kolaylaştırılmış olur. Şirketiniz içerisinde, sahip olmuş olduğunuz departmanlar bazında OU’lar oluşturup, departmanlar içerisindeki nesneler için de ayrı ayrı alt OU’lar oluşturabilirsiniz. Mesela; muhasebe departmanı için bir OU oluşturup, bu OU altında da muhasebe departmanı içerisindeki bilgisayarlar için ayrı bir alt OU, kullanıcılar için ayrı bir alt OU oluşturarak düzenli bir yapı oluşturabilirsiniz.Bu işlemi şirket içerisindeki diğer departmanlar için tekrarladığınızda düzenli ve yönetimi kolay bir yapı oluşturmuş olacaksınız.

Organizational Unit'in sağladığı bir diğer avantaj ise delegasyondur(delegation). Bir departman içerisindeki nesneler için yukarıda anlatmış olduğumuz metot kullanılarak bir OU yapısı oluşturularak ve buradaki OU’lar için sistemdeki bir kullanıcınızı delege olarak görevlendirebilirsiniz. Kullanıcınızın delege atanması esnasında hangi görevlere sahip olacağı belirlenmektedir. Bu sayede administrator yükünün azalması ve bazı noktalarda yönetimin kolaylaşması sağlanmış olacaktır.


Organizational Unit Hiyerarşik Modelleri


Active Directory domain yapınızda organizational unit yapınızı planlarken ve oluştururken belli kriterlere göre bunu belirleyebilirsiniz. Şimdi bunları sırayla bir gözden geçirelim.


Fonksiyona Göre OU Yapısı Çıkarma: Şirketi coğrafi ve departman farkı gözetmeksizin iş fonksiyonlarına göre ayırmayı kapsamaktadır.Eğer IT fonksiyonlarınız coğrafi veya şirket bazlı değilse bu modeli kullanabilirsiniz.

Active Directory yapısını fonksiyonel olarak organize ederken fonksiyone göre tasarımın aşağıdaki karakteristiklerinin gözönüne alınması gerekir.

· Fonksiyon tabanlı hiyerarşi şirketsel ve departmansal olarak yeniden düzenlemelerden etkilenmez.
· Bu yapılanmada gruplandırmayı kullanıcılar, yazıcılar, serverlar ve network kaynaklarına göre tabakalandırabilirsiniz.
· Fonksiyonel gruplandırma replikasyonu da etkilemektedir.

Fonksiyon tabanlı departmanlar orta ve büyük ölçekli şirketlerde kullanılacak uygun bir yapı değildir ve çok geniş kategorilere ayrılamaz.Fonksiyon tabanlı yapılanma sadece küçük çaplı şirketler için kullanılır.


Şirket Yapısına Göre OU Yapısı Çıkarma:Bu tip hiyerarşide şirket içerisindeki departman veya bölümlere göre bir gruplandırma vardır.

Eğer Active Directory yapınız şirket yapısını yansıtacak şekilde organize edilmiş ise, yönetimsel otoritenin delege edilmesi zorlaşabilir.Çünkü Active Directory içerisindeki printer, dosya paylaşımı gibi nesneler, delegasyon mantığına ve sistemine göre gruplandırılamayabilir.Çünkü, administrator yapıyı organizasyon sistemine göre kurar, kullanıcılara göre değil.





Coğrafi Konuma Göre OU Yapısı Çıkarma: Eğer şirket merkezden yönetiliyorsa ve network yönetimi coğrafi olarak dağılmış ise, konum tabanlı yönetimin kullanılması önerilir.Örneğin, mayasoft.com domain’i için istanbul, mecidiyekoy, besiktas gibi alt OU’lar oluşturarak bu yapı oluşturulabilir.


Coğrafi Konuma göre yapılan hiyerarşinin karakteristik özellikleri:

· Yeni yapılanmalardan etkilenmez.Departman ve bölümler sık sık değişse de, şirketlerde lokasyon çok nadir değiştiği için yeniden yapılanmalardan etkilenme çok nadir olur.

· Büyüme ve genişlemelere açık bir yapıdır.Eğer bir şirket başka bir şirket ile birleşirse veya satın alırsa, mevcut sisteme yeni birimleri entegre etmek çok daha kolaydır.

· Networkü güçlü olan konumlara avantaj sağlar.Bir şirketin fiziksel network topolojisi konum tabanlı hiyerarşiye çok benzemektedir.Eğer konum tabanlı bir domain yapısı oluşturursanız, yüksek bant genişliğine sahip yerlerin avantajını görebilirsiniz.Bu durumda düşük bant genişliğine sahip alanlar içerisinde data güncellemelerini sınırlandırabilirsiniz.

· Uzlaşmacı bir güvenliği içerir.Eğer lokasyonda çok sayıda bölüm veya departman varsa, domain üzerinde veya organizational unit üzerinde yönetim yetkisine sahip bir kullanıcı veya grup, alt child domainler veya organizational unitler üzerinde de yetkiye sahip olmuş olacaktır.








Hybrid(Melez) Yapıya Göre OU Yapısı Çıkarma: Öncelikli olarak konuma göre, daha sonra da şirket yapısına göre veya diğer yapılanma tiplerinin birleşimine göre yapılanırsa buna hybrid(melez) hiyerarşi adı verilir.Melez hiyerarşide şirketin ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde çeşitli alanların güçleri birleştirilir.Bu tip hiyerarşinin sahip olduğu karakteristikler:

· Coğrafi olarak, departman bazlı veya bölünmüş alanlara göre ek büyümelere uygundur.

· Departman veya bölüme göre ayrı yönetim sınırları oluşturur.

· Aynı konumda olup farklı birimlerde veya departmanlarda olan yönetici kullanıcılar arasında bir yardımlaşama yapısı kurarak, yönetimsel işlemleri kolaylaştırmaktadır.

Active Directory Makale Serisi - III

Active Directory Yapısı

Şirketinizin network ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde yapılandırılmış bir Windows 2008/2003/2000 Active Directory yapısı size büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Fakat sistemi kurmaya başlamadan önce sisteminizin ihtiyaçları ve imkanlarını göz önüne alarak çok detaylı ve uygulanabilir bir planlama yapmanız gerekir.

Bu planlamada active directory yapısını iki ayrı alanda değerlendirmeniz gerekir.Bunlar:

Mantıksal Yapı(Logical Structure)
Fiziksel Yapı(Physical Structure)

Mantıksal Komponentler :

Active Directory içerisindeki kaynakların organize edilmesi ve gruplandırılmasını içeren yapı mantıksal yapıdır. Mantıksal olarak bir objenin lokasyonu organize edildikten sonra fiziksel olarak konumu değişse de kaynağa ulaşımda sorun yaşanmayacaktır. Active Directory içerisindeki mantıksal komponentleri dört gruba ayırıyoruz:

Domain
Tree
Organizational Unit
Forest

Şimdi de bu mantıksal komponentlerin ne işe yaradıklarını inceleyelim.

DOMAIN

Bir Windows networkünde merkezi yönetimi sağlamak amacıyla kurulan çekirdek yönetim birimine domain adı verilir. Domain, aynı isim altında toplanmış objelerin oluşturduğu yapılara verilen isimdir.Aynı domain içerisinde bulunan bütün objeler ortak bir veritabanı içerisinde depolanırlar. Windows 2008/2003 networkleri üzerinde domain yapısının oluşturulabilmesi için Active Directory dizin servisinin, Windows Server 2008/2003 ailesinden bir işletim sistemine sahip bilgisayar üzerinde kurulması ve yapılandırılması gerekir. Active Directory dizin servisinin kurulumunu gerçekleştirmek için bazı gereksinimlerin yerine getirilmesi gerekir.Bu gereksinimlerle ilgili geniş bilgiyi bu bölüm içerisinde ilerleyen başlıklarda bulabilirsiniz.

Active Directory Makale Serisi - II

ACTIVE DIRECTORY NEDİR?

Microsoft’un directory service yapısı ile çalışan ilk işletim sistemi Windows 2000’dir. Microsoft, Windows 2008 ve Windows 2003/2000 domain yapılarını directory service üzerine kurmuş ve tamamen directory service üzerinden yönetimi yaptırmaktadır. Microsoft’un directory service ‘ine “Active Directory” adı verilmektedir. Novell Netware işletim sistemi de Novell Directory Services (NDS) adında kendi doğal directory service’ine sahiptir. Netware 6 sürümünde directory service “eDirectory” adıyla gelmektedir. NDS 1993’den beri çıkan tüm Novell Network İşletim Sistemlerinde gelmektedir.

NOT: Active Directory ve Novell Directory Service doğrudan birbiri ile etkileşim ve iletişim kuramaz. Active Directory’nün NDS ile senkronizasyonu Microsoft Directory Synchronization Services (MSDSS). Üzerinden gerçekleştirilebilir. Services for NetWare 5 ile gelen MSDSS, Active Directory’nün NDS ve NetWare 3.x servisleri ile senkronizasyonunu sağlamaktadır.Böylece sistem yöneticileri iki ayrı dizin servisinin yönetimi yerine sadece bir tanesi üzerinden yönetimi yapabileceklerdir.

Active Desktop, Active X’den sonra Active Directory Service ile Microsoft’un “active” takısı ile başlayan terimlerine bir yenis daha eklenmiş oldu.

Directory service’in görevini tam anlamıyla yapabilmesi için, üç ana gereksinimi karşılaması gerekir:

Dataları depolayan ve organize eden bir yapı
Dataları merkezden yöneten ve sorgulayabilen bir yapı
Dataların, network’ün ve server kaynaklarının yerini bulabilecek methodları sağlayan bir yapı

Windows Server 2008/2003/2000 Active Directory çeşitli teknolojileri kullanarak bütün bu gereksinimleri karşılamaktadır.


Active Directory, Windows 2000 ile birlikte tanıştığımız bir servistir. Active Directory, Windows 2008 ve Windows 2003/2000 domain yapılarını kurmayı ve merkezi yönetim yapmayı sağlayan servistir. Active Directory servisi sadece Windows Server 2008 ve Windows 2003/2000 Server ailesinden bir işletim sistemi üzerine kurulan bir servistir.

Active Directory servisinin kurulduğu ve domainin oluşturulduğu bilgisayara Domain Controller (DC) adı verilmektedir. DC rolüne sadece üzerinde Windows Server 2008 ve Windows 2003/2000 Server işletim sistemi kurulu olan bilgisayarlar sahip olabilir. Windows Server 2008/2003/2000 işletim sisteminin kurulumu esnasında bilgisayarın Domain Controller (DC) olarak kurulması mümkün değildir. Windows Server 2008/2003/2000 sistemleri yalnızca stand-alone server veya member server olarak kurulabilir. Eğer bilgisayarın Domain Controller (DC) olması isteniyorsa işletim sisteminin kurulumundan sonra Active Directory dizin servisinin o bilgisayar üzerine kurulması gerekmektedir.Stand-alone ya da member server olarak kurulmuş bir bilgisayara DC rolünün atanmasına promote(yükseltgeme) adı verilir.

Windows Server 2008 ve Windows 2003/2000 Server işletim sistemlerinin kurulum aşamalarında domain yapısı olarak baktığımızda Windows NT 4.0 sistemlere göre çeşitli farklılıklar görmekteyiz.Windows NT Server 4.0 işletim sistemini kuranların da bildiği üzere, bilgisayarın network üzerindeki rolü kurulum aşamasında belirlenir. NT 4.0 sistemlerde domaini kuran ve yöneten ana domain bilgisayarına PDC(Primary Domain Controller) adı verilir. Eğer domaini kuracak ve yönetecek ana bilgisayarı kuruyorsanız, kurulum aşamalarında PDC(Primary Domain Controller) rolü seçilerek kurulum yapılır.PDC seçenği ile bir bilgisayar kurulduğu anda o ortamda bir domain yapısı da oluşmuş olur. PDC kurulumundan sonra PDC’nin yanına bir yardımcı ya da yedek görevini üstlenecek ikinci bir domain controller kuruyorsanız da BDC(Backup Domain Controller) seçeneği seçilerek kurulum yapılır.Eğer Windows NT Server 4.0 bilgisayarı sıradan bir file server, print server ya da web server olarak kullanacaksanız ve domain controller yapmayacaksanız Stand-Alone seçeneği ile kurulum yapılmalıdır. Ayrıca workgroup ortamında çalışacak bir Windows NT Server 4.0’ı da Stand-Alone seçeneği ile kuruyoruz. Bu bahsettiklerimizde şu sonucu çıkarıyoruz ki, Windows NT 4.0 sistemlerde domain yapısı Windows NT Server 4.0 işletim sisteminin kurulumu esnasında oluşturuluyor.Fakat, Windows Server 2008 ve Windows 2003/2000 Server işletim sistemlerinin kurulum aşamalarında domain yapısını kuramazsınız. Domain yapısı Windows Server 2008 ve Windows 2003/2000 Server işletim sistemleri kurulumundan sonra domain controller olacak olan bilgisayarın üzerine Directory Service yazılımı yani Active Directory kurularak oluşturulmaktadır.

Windows Server 2008/2003/2000 networklerinde active directory’nin kurulduğu ve domain yapısını yönetecek olan bilgisayara Domain Controller(DC) adı verildiğinden bahsetmiştik. Bir DC’nin yanına yedekleme(backup) ya da yük paylaşımı(load balance) amacıyla kurulan ikinci domain controller bilgisayarına da Additional Domain Controller(ADC) adı verilir.Domain yapısı ilk DC’nin kurulumu ile oluşturulduktan sonra, ADC bilgisayarı mevcut domain yapısına yardımcı ve yedek olarak sonradan katılmaktadır.

Active Directory kurulduktan sonra, sistemde kurulan domaine ait bir tree yapısı ile birlikte farklı tree’leri içerecek bir forest yapısı da oluşmuş olur. Active Directory yapısında kurulan ilk domain'e forest root domain adı verilmektedir.

Daha önceden belirttiğimiz gibi, Active Directory dizin servisi, sadece Windows Server ailesi içerisinde bulunan Windows 2008/2003/2000 Standart Server, Windows 2008/2003 Enterprise Server, Windows 2000 Advanced Server veya Windows 2008/2003/2000 Datacenter Server işletim sistemlerinin üzerine kurulabilir. Windows Server 2008/2003 Web Edition, Windows 2000 Professional, Windows XP Professional üzerine Active Directory dizin servisi kurulamaz. Yani hiçbir zaman bir Windows Server 2008/2003 Web Edition, Windows 2000 Professional veya Windows XP Professional işletim sistemine sahip olan bir bilgisayar, domain içerisinde Domain Controller (DC) olamaz.

Active Directory dizin servisi kurularak yeni bir forest veya mevcut forest içerisinde yeni bir domain ağacı (domain tree) veya mevcut domain ağacına bağlı child domainler oluşturulabilir.

Active Directory dizin servisinin kurulumundan önce, domain yapısının iyi bir şekilde planlanması gerekmektedir.Ayrıca Active Directory dizin servisine sahip olacak bilgisayarın donanımsal özellikleri de iyi belirlenmelidir.

Active Directory Makale Serisi - I

Dizin servisi (Directory Service) Nedir?

Şu ana kadar dizin servislerini(directory services) sürekli kullanmış fakat ne olduğunu öğrenmemiş olabilirsiniz. Açıktığınızda ya da canınız yemek çektiğinde, telefon defterini açıp “yemek” yapan ünlü restoranların numaralarını bularak sipariş verirsiniz. İşte burada yemek ürününün üretildiği ve satıldığı restoranların adresini size veren telefon defteri bir directory service örneğidir. Directory service ulaşacağınız nesneye ait ihtiyacınız olan adres ve lokasyon bilgisini içerir. Telefon defteri örneğinde alfabetik bir sıralama söz konusudur. Bir diğer örnek, okuduğunuz bir kitapda ilginizi çeken bir konuyu bulmak için kitabın arka bölümündeki index kısmına bakarak konunun bulunduğu sayfayı öğrenir ve o sayfayı açıp konuyu okuyabilirsiniz. İşte kitap içerisinde aradığınız konunun adresini size veren index de bir başka directory service örneğidir. Bilgisayar üzerindeki directory service de hemen hemen aynı mantıkta çalışır.


Directory Service, domain içerisindeki fiziksel ve mantıksal nesnelerle ilgili bilgileri tutan, bu bilgileri organize eden , bu bilgilerin merkezi yönetimini yapan ve bu bilgilere ulaşmak istediğinizde size ulaşmak istediğiniz bilgilerin adresini veren servistir. Microsoft’un directory service ‘ine “Active Directory” adı verilmektedir.

NOT: Nesne olarak kastedilen şey bir kullanıcı, bir grup, bir printer ya da bir yazılım uygulaması olabilir. Her nesne kendisini tanımlayan niteliklere sahiptir. Biz bu niteliklere “attribute” adını veriyoruz. Örnek vermek gerekirse, printer lokasyonu(location) , üretici firması(manufacturer) veya tipi printer nesnesinin attribute’leridir.


Directory Servisin Avantajları

Tek noktadan yönetim(Centralized Administration): Active Directory sayesinde, kaynakların ve kullanıcıların bulunduğu konum ve aradaki mesafe önemli olmaksızın tek noktadan merkezi olarak yönetim yapılabilir.Kullanıcı, kaynak veya bilgisayar isterse dünyanın öbür ucunda olsun, Active Directory sayesinde, Active Directory üzerinden bu kaynakları ve bilgisayarları merkezi olarak yönetebiliriz.

Eşit Haklara Sahip Domain Controllerlar(Multimaster DC):Aynı Active Directory domaini içerisindeki bütün DC’ler eşit haklara ve eşit veritabanına(database) sahiptirler.Dolayısıyla her DC master server rolünü alabilecek özelliğe sahiptir.Bir DC’de açılan bir kullanıcının özelliklerini başka bir DC’den kolaylıkla değiştirebilir ve bu değişikliği de diğer DC bilgisayarlarına güncelleyebilirsiniz.

Genişletilebilme ve Büyütülebilme(Scalability):Active Directory domain yapısını ihtiyacınıza göre istediğiniz kadar büyültebilirsiniz.Bir domain içerisinde milyonlarca obje barındırılabilir.

NOT:Windows NT 4.0 domainlerinde domain veritabanının maksimum boyutu 40 MB’ı yani ortalama 40.000 kullanıcı hesabını geçemiyordu.

Internet İsim Yapısı Desteği: Windows 2008/2003/2000 Active Directory domain yapısı domain isimlendirmelerinde internet üzerinde kullanılan DNS isimlendirme yapısını(DNS namespace) kullanır. Dolayısıyla Windows 2008/2003/2000 domainleri ayrıca birer DNS domain isimleridir. Bu isimlendirme yapısı sayesinde mail server gibi diğer yapıların yönetimi de daha esnek ve kolaylıkla yapılabilir.

Dynamic DNS Desteği:Windows 2008/2003/2000 Active Directory sayesinde domaine katılan bir bilgisayar hesabının DNS(Domain Name System) veritabanında da otomatik olarak kayıtları oluşmuş olur.Windows 2008/2003/2000 DNS’nin desteklediği Dynamic Update yani dinamik güncelleme sayesinde, ip adresi değişen bir client bilgisayarı bu değişikliği DNS’e bildirerek DNS veritabanını da güncellemiş olur.

LDAP Protokol Desteği:LDAP, Active Directory’nün çekirdek(core) protokolüdür ve Active Directory’ye erişimi sağlar.LDAP, kaynakların Active Directory içerisinde isimlendirilmesini de sağlayan protokoldür.Bu protokol sayesinde network içerisindeki kaynaklara ulaşım daha da hızlandırılmış olur. LDAP, active directory içerisindeki objeleri isimlendirirken X.500 isimlendirme standardını kullanır.

Delegasyonlu Yönetim:Active Directory içerisinde açılmış OU’lere delege ataması yapılarak domainin asıl yöneticisi olan administrator kullanıcısının yükü azaltılabilir.Böylece departman veya şube bazında işten anlayan junior adminlere temel görevler atanarak domain yönetimi kolaylaştırılabilir. Delegelerin yapacakları administrator’ın verdiği haklarla belirlenir.

WINDOWS SERVER 2003 MİMARİSİNİN ANLAŞILMASI

Bir işletim sisteminin nasıl çalıştığının anlaşılması, bir arabanın nasıl çalıştığının anlaşılması kadar zordur.Tabii ki detayları bilmeseniz de, arabayı kullanarak bir yerden başka bir yere gidebilirsiniz.Fakat yolda giderken arabada bir arıza meydana gelirse, arabayı alıp tamirciye götürürsünüz ve gerekli tamirat ile ilgili detayları araba tamircisine bırakırsınız.Tamirci size arabanızın yağınının ve tekerleklerin havasının düzenli olarak control edilmesi gerektiğini ya da bujinin aşırı pislenmeye maruz kaldığını bildirir.Siz de bu talimatları dikkate alarak bundan sonra arabanızın bakımında daha itinalı davranırsınız.Kısacası arabaya kendiniz servis yapmaya başlarsınız.

Aynı şeyleri işletim sistemi için de söyleyebiliriz.Tabii ki işletim sisteminin bakımı ve kullanımı bir arabanın bakımı ve kullanımına göre çok daha zor ve karmaşıktır.İşletim sisteminin çekirdek yapısı (Operating System Kernel), dosya sistemi, ve işletim sistemininin CPU’yu, RAM’i, diğer donanımları nasıl kullandığının iyi anlaşılması durumunda, bilgisayarın yönetimi de daha kolaylıkla yapılabilir.

İŞLETİM SİSTEMİ MODLARI

Windows 2003 modüler, komponent tabanlı bir işletim sistemidir.İşletim sistemi içerisindeki tüm objeler arka planda çalışan ve bütün objelere fonksiyonellik kazandıran ve servis veren arabirimleri meydana getirirler.Bu komponentler spesifik işletim sistemi görevlerini yerine getirmek için birlikte çalışırlar.

Windows 2003 mimarisi iki önemli tabakaya ayrılıyor:User Mode(Kullanıcı Modu) ve Kernel Mode(Çekirdek Modu).

NOT:Sistem mimarisi temel olarak Windows 2003’ün Standard,Enterprise,Datacenter ve Web sürümlerinde aynıdır.

USER MODE:

Windows 2003 user mode tabakası, hem Microsoft hem de üçüncü parti yazılımlar için tipik bir uygulama desteği veren tabakadır.User Mode, iki alt katman içerir.Bunlar :

Environmental subsystem(Çevresel Altsistemler)
Integral subsystem(Entegral Alt Sistemler)

Bütün uygulamalar ve servisler user mode tabakasında yüklenir.

Resim 2.1:Windows Server 2003 sistem mimarisi

Çevresel Alt Sistemler(Environment Subsystem)

Environment Subsystem, Windows 2003’ün farklı işletim sistemleri için yazılmış programları çalıştırabilmesini sağlar. Bu alt sistem sayesinde, çeşitli API’ler (application programming interface) kullanılarak uygulamaların Windows 2003 işletim sistemine entegrasyonu sağlanmış olur. Environment subsystem uygulamanın ihtiyaç duyduğu API’yi çağırır ve bunu Windows 2003 işletim sistemini anlayacağı dile dönüştürür, daha sonra da çevrilen API’yi kernel modda çalışan Executive (Yönetici) komponent veya servislere gönderir.

Bu alt sistemler Windows 2003 ile gelen yeni sistemler değildir ve Windows NT işletim sisteminden bu yana her geçen yıl daha da geliştirilmişlerdir.Bazı durum ve haller göstermektedir ki, uygulamalar Windows 2003 üzerinde çok daha hızlı çalışmaktadırlar.Diğer bir taraftan Windows 2003 uygulamalara çok daha güvenli bir ortam sunmaktadır.Windows 2003, server bilgisayarının sağlamlılığını ve sürekliliğini etkilemeden, normalde DOS’da çalışan bir bilgisayarı çökertebilecek DOS uygulamalarını sonlandırabilmektedir.Aşağıda Windows 2003 ortamındaki uygulama alt sistemlerini göreceksiniz:

Windows 2003 içerisindeki Environment Subsystem içerisindeki servisler:

Windows 2003 Win32(32 bit)
Posix
OS/2

Windows 2003 Win32 (32 bit): Win32 tabanları uygulamaları çalıştırır ve kontrol eder.Ayrıca, Win16 ve Microsoft MS-DOS tabanlı uygulamalara ortam sağlar.Win32 uygulamaları çalışma esnasında, hafızada farklı adres alanını kullanırlar.Eğer aynı anda çalışan Win32 uygulamalardan bir tanesi kilitlenirse, bu diğer Win32 tabanlı uygulamaları etkilemez.Dolayısıyla, sadece kilitlenen uygulama sonlandırılır, diğerleri aynen çalışmaya devam ederler.Win16 uygulamaları, çalışma esnasında aynı adres alanını kullanırlar.Bundan dolayı, çalışan uygulamalardan bir tanesi kilitlenirse, aynı adres alanında çalışan bütün uygulamaları kilitlenecektir.Win32 tabanlı uygulamalar, Windows 95 işletim sistemi ve ondan sonraki Windows versiyonlarında desteklenmektedir.16 bitlik uygulamalar ise Windows 3.X(Windows 3.1,Windows NT 3.5, Windows NT 3.51) ve MS-DOS tabanlı işletim sistemleri tarafından desteklenmektedir. 16 bitlik uygulamalar, hem 16 bitlik MS-DOS ortamında hem de 32 bitlik grafiksel ortamda çalıştırılabilirler.32 bitlik uygulamalar ise, sadece grafiksel ortamda çalıştırılabilirler.

16 bitlik uygulamalar Windows 2003 ortamında Start.exe komutu ile de çalıştırılabilirler.Örneğin;

Start.exe cmd.exe
Start.exe /separate wordpad.exe

NOT: /separate parametresi 16 bitlik uygulamaların ayrı hafıza alanlarında çalışmasını sağlar.Bu parametre ile, 16 bitlik uygulamalar farklı adres alanlarında çalışacağı için, birbirlerini de etkilemeyeceklerdir.

POSIX:Posix tabanlı uygulamalar için gerekli API’leri sağlar.POSIX, IEEE(International Electrical and Electronics Engineers) tarafından geliştirilmiş portable işletim sistemi arabirim standardıdır.Böylece, uygulamaların farklı platformlarda çalışması sağlanmış olur.

Environment subsystemler ve uygulamalar doğrudan donanıma veya aygıt sürücülerine erişemezler.Sadece atanmış adres alanı ile sınırlandırılmışlardır.

Environment subsystem sayesinde, sistemin hafıza(memory) ihtiyacı olduğunda, hardisk alanının hafıza olarak kullanılması da sağlanmış olur.Hafıza alanı olarak kullanılan disk alanına sanal hafıza(virtual memory) adı verilir.Ayrıca, buradaki işlemlerin işletilme önceliği kernel moddaki işlemlerden daha düşüktür.Bundan dolayı, CPU’yu kullanma ve CPU’ya erişim aralıkları da daha azdır.

NOT:Microsoft Windows 2003 Enterprise Server ve Windows 2003 Datacenter Server’ın EMA(Enterprise Memory Architecture) sayesinde, üzerlerinde çalışan uygulamaların daha fazla memory alanını kullanılabilmeleri sağlanarak, performansları artırılmıştır.

OS/2: 16 bitlik OS/2 uygulamalarına destek vermeyi sağlar(Özellikle Microsoft OS/2 işletim sistemi gibi).

Integral Subsystem
Temel işletim sistemi fonksiyonlarının görüldüğü alt sistemdir.Üç birimden oluşur.
Security
Workstation Service
Server Service

Security bölümü, kullanıcılara verilmiş hak ve izinlerle ilgili jetonların (Token) oluşturulmasını sağlar.Security bölümü, kullanıcı logon isteklerini kabul eder ve logon kimlik denetimini başlatır.Ayrıca, izleme(audit) yapılacak sistem kaynaklarının da denetimini yapar.

Workstation servis, amaç olarak server servisine benzer bir kullanıma sahiptir.Workstation servisi, network redirector servisine erişimi sağlayan API’yi temin eden network servisidir.Bu servis sayesinde bir Windows 2003 bilgisayarının network erişimi de sağlanmış olur.

NOT:Network Redirector servisi, bilgisayarınızın diğer bilgisayarlara ve işletim sistemlerine erişimini sağlayan servistir.

Server servis , network server’ ına erişimi sağlayan API’ yi temin eden network servisidir.Bir Windows 2003 bilgisayarının network kaynaklarını başkalarına açmasını sağlar.Bütün network servisleri bu servisin altında çalışırlar.

Bütün bu sözü edilen servislere Administrative Tools içerisindeki Services’den erişerek gerekli kontrolleri yapabilirsiniz.

Kernel Mode:

Sistem bilgilerine ve donanımına erişimin sağlandığı tabakadır.Doğrudan hafızaya(memory) erişimi sağlayarak , korumalı hafıza alanında uygulamaların çalıştırılmasını sağlar.

Kernel mod, hangi kodun ne zaman çalıştırılacağına karar verir.Donanım veya yazılımların çalıştırılma önceliğine de karar veren tabakadır.İçerdiği komponentler:

Windows 2003 Executive tabakası
HAL(Hardware Abstraction Layer) tabakası
Kernel mod sürücüleri

Windows 2003 Executive

Executive, Windows 2003 içerisindeki tüm yönetimsel servislerin toplamına verilen bir isimdir.I/O(Input/Output) ve güvenliği de içeren nesne yönetimini gerçekleştirir. Şimdi de Executive tabakası içerisindeki yönetici servisleri inceleyelim.

I/O Manager :Veri girişlerinin yönetimini ve çıkış aygıtlarına(output device) dağıtılmasını kontrol eder.




I/O Manager içerisindeki komponentler ;

File Systems(Dosya Sistemleri):I/O isteklerini alır ve onları aygıtların işleyeceği dile dönüştürür.Bu sistemi yöneten sürücüler, Network Redirector ve Network Server sürücüleridir.

Device Drivers(Aygıt Sürücüleri):Donanımların, yapılan girişleri kabul etmesi, çıkışları üretmesini sağlayan aygıt sürücüleridir.
Cache Manager:Disk okumalarını sistem hafızasında tutarak, disk I/O’sunu artırır.Ayrıca verileri cache’e alarak yazma performansını da artırır.

Security Referans Monitor:Lokal bilgisayar üzerinde güvenlik policy’lerini kontrol eder ve uygular.

Interprocess Comunication Manager(IPC): Client ve server’lar arası haberleşme yönetimini sağlar.IPC Manager, çevresel altsistemler(environmental subsystem) ile ile executive arasındaki haberleşmeyi yönetir.

Altsistemler(Subsystems) istekte bulunan bir client’ı , Yönetici Servisler(executive) de bu isteğe cevap veren server’ı temsil eder.IPC Manager, içerisinde iki komponenti içerir:

LPC(Local Procedure Call)
RPC(Remote Procedure Call)

LPC(Local Procedure Call), client ve server aynı makinede çalışıyor iken haberleşme yönetimini yapan servis.

RPC(Remote Procedure Call), client ve server ayrı makinelerde çalıştıkları anda haberleşme yönetimini sağlayan servis.

VMM(Virtual Memory Manager):Virtual memory’nin (sanal bellek ) işletilmesi ve kontrolünü sağlar.Hard disk alanını fiziksel RAM alanı gibi kullanmayı sağlar.Bu sayede, verilerin RAM yetersizliği durumunda RAM yerine hard disk alanına yazılması ve hard disk alanından okunmasını da sağlar.

Process Manager:Process’lerin ve parçacıkların (thread) oluşturulması ve sonlandırılmasını sağlar.Process bir program veya programın parçalarına verilen isimdir.Thread ise program içerisindeki komut seti parçalarıdır.Process manager ile çalışan thread’ler durdurulabilir ve yeniden başlatılabilir.Process Manager, process ve threadlerle ilgili bilgilerin depolandığı yönetici servistir.

Plug and Play Manager(PnP):Tak ve Çalıştır(Plug & Play) sürecinin kontrolünü sağlar.Bilgisayarın açılışı esnasındaki Plug&Play aktivitelerini kontrol eder.Ayrıca, aygıtların tanıtılması ve kaldırılmasını da kontrol eder.

Power Manager:Güç yönetimi API’lerinin kontrolüne, güç olaylarının koordine edilmesine ve ne zaman güç harcamasının azaltılacağına karar veren servistir.

Windows Manager:Pencere görünümlerini kontrol eder ve ekran çıktılarını yönetir.Ayrıca mouse ve klavyeden yapılan giriş çıkış datalarını tutar.

GDI(Graphical Device Interface):Çizim veya kopyalama grafikleri için gerekli olan fonksiyonları içerir.

Object Manager:Process, thread ve data stucture gibi işletim sistemi kaynaklarını temsil eden objeleri oluşturur,yönetir ve siler.

Bütün bu anlatılan komponentlere ilave olarak Windows 2003 kernel modun diğer üç çekirdek komponenti vardır.Bunlar: Device Drivers,Microkernel, Hardware Abstraction Layer (HAL).

Hardware Abstraction Layer(HAL):HAL, Windows 2003 işletim sistemini farklı donanım mimarisinde çalışabilmesini sağlayan donanım arabirimi detaylarını tutar.

Hal, I/O arabirimleri,Interrupt kontrolleri ve çoklu işlemcili haberleşme mekanizmalarını tutan donanım kodlarını içerir.Bu layer, Windows 2003’ün hem Intel tabanlı hem de Alpha tabanlı sistemler üzerinde çalışması için tasarlanmıştır.
Hal; bir DLL olarak işletilip, hardware veya platformdan bağımsız işletilmektedir.

Device Drivers :Device Direvers, kernel mode driverlarının orta seviyesinde işletilirler.WDM, USB ve IEEE1394 arabirimlerinin haberleşmesinin çekirdek(core) teknolojisini oluşturur. Birbirine benzeyen donanım aygıtlarının ortak çalışmasını sağlayan bir sürücü modelidir.Bu komponent sayesinde, driver developerlar(sürücü yazılımcıları) genellikle donanım ile doğrudan haberleşecek, küçük çapta kod parçaları(miniports) ile ortak işlemler için uygun class driverlar’ı çağrılarak haberleşme sağlanmış olur.

Microkernel:İşletim sisteminin çekirdek komponentidir.(Hatta işletim sisteminin kendisidir.)Mikroişlemciye gönderilen çok sayıda işlem komutlarının(process thread) yönetim görevlerini yerine getirir.Bunlar, komut programlama(thread scheduling), çokgörevlilik(multitasking), vb. İşlemlerdir.Windows 2003 Microkernel preemptive olarak çalışır, yani temel olarak komut parçacıkları yarıda kesilebilir ya da yeniden programlanabilir.

RDP Bağlantısında "The RPC server is unavailable" Hatası

Soru:

Serverlara “remote desktop connection” kullanarak baglaniyoruz. Fakat 1 haftadir baglanmak istedigimizde, resimde gordugunuz mesaji almaktayiz.( The system cannot log you on due to the following error: The RPC server is unavailable. Please try again or consul your system administrator)

Server daki servisleri control ettik ve birsey goremedik bu sorunu yaratacak.

Cevap:

Oncelikle asagidaki kontrolleri yapmanizda fayda var.

· DNS ayarlariniz dogru yapilandirilmis mi?
· Time/Zone ayarlari dogru yapilandi
· Servislerde TCP/IP Netbios Helper servisi ile Remote Registry servisi calisiyor mu?
· TCP/IP Ayarlarinda WINS tabinda Enable Netbios Over TCP/IP secenegi icin Default secenegi secili olsun.

Eger yukaridaki kontroller sonrasinda problem hala devam ediyorsa http://support.microsoft.com/?kbid=883670 makalesini de incelemenizde fayda var.

Office Project Professional 2007 Proje Şablonları

Soru:

ihtiyacımız olan bir yazılımı dışarıya outsource etmek istiyorum. yazılımda istediğim özellikleri, timeline ve/veya deadline'ı gösterebileceğim projeyle ilgili ayrıntıları, vs yazıp karşı tarafa verebileceğim bir proje dosyası hazırlamak istiyorum. bu konuda elinde örnek olan veya bana yol gösterecek olan arkadaşım var mı?


Cevap :

Microsoft Office Project Professional 2007 icerisinde gelen hazir sablonlari kullanabilirsiniz.
Project’i acinca FileàNew tiklayinca gelen ekranda asagida solda On Computer secenegine tiklayarak Templates ekranina ulasacaksiniz.
Buradan da Project Templates tabina gecerek hazir gelen sablonlardan ornegin Software Development acip, kendinize gore proje planini ozellestirebilirsiniz.

Exchange 2003 Üzerinde BCC İçin Alıcı Sınırlaması Varmı?

Soru :

Mail sunucusu Exchange 2003 ve kullanıcı BCC içerisine mesela 100 adet e mail yazdığında gönderemiyor. BCC sınırı nereden ve nasıl değiştirilir?


Cevap:

BCC icin boyle bir limit yok. Exchange tarafinda gonderilen mesajlar icin boyle bir recipient limit konulmussa eger , bu limit BCC kutusuna yazilan adresleri de kapsar. Bunu hem Exchange System Manager icerisinden Global Settings altindan hem de kullanicinin ozelliklerinden kontrol edebilirsiniz. Bundan kaynaklaniyor olabilir.

Eger Exchange tarafinda boyle bir problem yoksa, Outlook Profile’inda sorun olabilir. Profili silip, tekrar tanimlamanizi oneririm.

Exchange 2007 İle Şirket İçi Adres Listeleri Oluşturulması

Soru :

Exchange 2007 sunucum birden fazla @xxx.com domain'e hizmet vermekte.
Her domain kullanıcısı Owa ile maillerine ulaştığında sadece kendi domain kullanıcılarının mail adreslerini global adres liste görmesi için ne yapabilirim.

Cevap :

Exchange Management Console icerisinde Organization Configuration altindan Mailbox rolu altindan Address List icerisinde oncelikle SIRKET isimli bir adres listesi olusturun. Ve bu sirket isimli adres listesi icin herhangi bir filtreleme kurali vermeyin. SIRKET'i bir kap olarak kullanin.

SIRKET altinda da diger firmalara ait olan adres listelerini olusturun. Burada da oncelikle farkli e-mail domainleri icin farkli domain tanimlamalarini Exchange Management Konsolunu kullanarak kullanici ve grup ozelliklerine girmeniz gerekir. Burada size tavsiyem Exchange Advanced tabindaki Custom Attribute'lerden birini (ornegin Custom Attribute1) farkli mail domain isimlerini yazmak icin kullanin. Farkli mail domainlerine gore bu tanimlamayi tum kullanici ve mail gruplarina girin.

Daha sonra SIRKET altinda butun sirketler icin adres listelerini olusturun ve Conditions kisminda Custom Attribute1 secip kutucuga o adres listesi icerisinde yer almasini istediginiz domain adini yazmaniz yeterlidir. Bu sekilde tum farkli domainlere ait listeyi olusturduktan sonra artik kullanicilar Outlook ya da OWA icerisinde GAL yaninda bu adres listelerini de gorecekler ve bu adres listelerini sectiklerinde sadece verilen kritere uyan yani o mail domaini icerisindeki alicilar gelecektir.

Sira geldi kullanici adres listesini acinca otomatik olarak onunla iliskili listeyi getirmeye:

Bunun icin de kullanici bilgisayarinda Outlook icerisinde ToolsàAddress Book tiklayin.
Show Names from the kisminda default olarak Global Address List gelecektir.
Tools --> Options tiklayin.
Addressing penceresinde Show this address list first kisminda ilk acilacak adres listesi hangisi olacaksa onu secin.

OWA ile ulastigi zaman solda gelen adres listelerinden sadece kendisi ile ilgili olani secerek, sadece o liste altindaki kullanicilari gorecektir.

Ayrica farkli GAL nesneleri olusturmakla ilgili olarak da http://exchange-genie.blogspot.com/2007/10/hidding-global-address-lists-gal-with.html adresindeki makaleyi de incelemenizde fayda var.

Robocopy İle Programlı Veri Kopyalama

Soru :

A pc den b pc sine back up alınacak a ve b network üzerinde buluşmaktalar
A pc den belli saatlerde alınacak yedekleri b bilgisayarına yazacak bana sorun çıkarmayacak becerikli bir program gerekmektedir.


Not: ücretsiz olması daha uygun olacaktır.


Cevap :

Robocopy aracini kullanabilirsiniz. http://technet.microsoft.com/en-us/magazine/cc160891.aspx detayli bilgi alabilirsiniz.

Exchange 2003'ün Sistemden Kaldırılması

Soru:



Exchange 2003 uninstall edilirken resimdeki hatayı veriyor ve event’larda 1002 ve 5000 ID ler düşüyor.








Cevap:

Eski server uzerindeki butun mailbox nesnelerini, public folder nesnelerini baska bir server’a tasidiniz degil mi? Eger hala mailbox vb. obje varsa oncelikle onlari temizlemelisiniz.
Ayrica Exchange kaldirma islemini Exchange CD’sinden yapmanizda fayda var.

Eger bunlari aynen yapiyorsaniz, fakat yine de ayni hatayi aliyorsaniz; Exchange System Manager icerisinden store’lari dismount edip tekrar denermisiniz?

Ayrica asagidaki adimlari kontrol ettikten sonra kaldirmayi tekrar deneyebilirsiniz.

1. Mevcut Exchange 2003 yapiniza yeni Exchange Server 2003 Sistemini kurun. Otomatik olarak ayni organizasyon icerisine dahil olacaktir.
2. Daha sonra eski Exchange Server uzerindeki kullanici mailbox’larini Exchange Tasks menusunden Move Mailbox ile yeni Exchange Server’a tasiyin. Bu tasima islemi icin Active Directory Users and Computers ya da Exchange System Manager kullanilarak Exchange Tasks ya da Exchange program grubu menusunden Migration Wizard sihirbazi ile butun mailbox’lari yeni server uzerindeki yeni store’lara tasiyin. Bu tasimayla ilgili http://www.msexchange.org/tutorials/Exchange_2003_Move_Mailbox_Wizard.html adresindeki makaleden de bilgi alabilirsiniz.
3. Mevcut Exchange Server uzerindeki Public Folder veritabaninin tasinmasi icin de Exchange 2003 CD sinde gelen PfMigrate aracini ya da Public Folder Replikasyon yontemini kullanabilirsiniz. PfMigrate kullanimi ile ilgili http://www.msexchange.org/tutorials/PFMIGRATE.html adresindeki makaleyi kullanabilirsiniz. Hem sistem (EFORMS Registry, Offline Address Book ve Schedule+ Free Busy ve alt klasorleri dahil) hem de kullanici public folder nesnelerini (alt klasorleri ile birlikte) yeni Exchange Server bilgisayarina tasiyin. Eger replikasyon yontemini kullanacaksaniz, eski server uzerindeki Public Folder (Ortak Klasor) nesnelerini yeni server’a replicate yapacak sekilde ayarlayin. Bu islemi Exchange System Manager icerisinde public folder’larin Properties’inden Replication tabindan yapacaksiniz. Butun public folder’lar ve icerikleri yeni server’a replicate yapildiktan sonra public folder’lar uzerinde public folder’larin Properties’inden Replication tabindan eski server hesabini kaldirin. Boylece public folder yapisini da yeni sisteme tasimis olacaksiniz.
4. Mevcut Exchange Server icin Default Public Store olarak yeni server'i ayarlayin. Bu islemi eski server'da Exchange System Manager icerisinde Mailbox Store Properties'de General tabinda Default Public Store kismindan yapabilirsiniz.Bu islemi varolan tum Mailbox Store'lar icin tekrarlayin.
5. Exchange System Manager icerisinde Recipient Update Service uzerinde yeni Exchange Server'i ayarlayin.
6. Eski Exchange Server uzerindeki SMTP Connector vb. bir yapilandirma varsa, bunlari da yeni server'a tasiyin.
7. Eger DNS icerisinde MX kaydiniz varsa, bunu yeni server'a gore guncelleyin.
8. Modem ya da firewall cihazindan Exchange Server'a bir yonlendirme ya da NAT varsa, bunlari yeni server ip adresine gore guncelleyin.
9. Outlook Clientlari icin (MAPI) yeni exchange’i otomatik gormeleri gerekecektir. MAPI kullanicilarinizin Eski Exchange’i kaldirmadan en az 1 defa yeni Exchange ile girmelerinde fayda var.Otomatik yeni Exchange Server’a yonlendirileceklerdir. POP3 ve IMAP Clientlar uzerindeki Exchange Server olarak yeni server’i gostermeniz gerekecektir.
10. Butun replikasyonlar tamamlandiktan sonra, ve butun nesnelerin yeni Exchange uzerine alindigindan emin olduktan sonra eski Exchange Server uzerinde Exchange Setup calistirip Exchange’i kaldirin. Eski Exchange sunucunuzu kaldirmak icin http://support.microsoft.com/default.aspx?scid=kb;en-us;822931 makalesindeki adimlari gerceklestirin.

NOT: Bu islemler oncesi mutlaka hem Exchange hem de Active Directory veritabanlarinin bir yedegini alin. Ayrica oneri olarak, (artik kurmussunuz fakat yine de ifade edeyim) Exchange icin member server kullanmaniz performans acisindan daha ideal olacaktir.

Incremental Backup Arşiv Bitleri Hakkında

Soru :

Hafta içinde herhangi bir günün akşamı incremental backup alarak acb.doc dosyasının üzerinde ki arşiv bitini temizlediğimizi varsayalım.
Ertesi gün sabahı, bu abc.doc dosyasında kullanıcı bir değişiklik yaptığında, arşiv bitinin durumu ne olur?
Günün sonunda tekrar incremental backup alırken bu dosya dahil edilir mi?


Cevap:

Dosyanin arsiv ozelligi tekrar aktif hale gelecektir. Ve bir dahaki Incremental yedek almanizda o dosya tekrar yedeklenecektir.

Konuyla ilgili olarak http://seer.entsupport.symantec.com/docs/230247.htm makaleyi inceleyebilirsiniz.

SCCM Kurulumu ve Konfigurasyonu Hakkinda Kaynaklar

Soru:

Sisteme System Management Server 2003 sp1 kurmak istiyorum ancak bulduğum kaynakların hepsi sms nasıl kullanılırı anlatıyor. Sms i kurmak için ön hazırlıklar nelerdir bu konuya pek değinmemişler.

Mesela AD de SMS için oluşturulacak yeni site nin özellikleri nelerdir? Sql server kurmak gerekiyosa bunun versiyonu ne olmalı , nasıl bi konfigürasyon olmalı vs ….Bu konuda elinde döküman olan veya bu konuda bana yardımcı olabilecek arkadaş var mı? Yardımlarınız için teşekkürler.

Cevap:

Eger SMS’i yeni implemente ediyorsaniz, oncelikle size tavsiyem SMS ‘in yeni versiyonu olan System Center Configuration Manager 2007’yi incelemeniz ve kurmaniz. SCCM 2007, SMS’e gore icerisinde bir cok yeni ozelligi de beraberinde getiren System Center ailesi icerisindeki ürün.

Yaptigi yeteneklere gelince:

· İşletim sistem dagitimi
· Yazilim dagitimi
· Yazilim guncellemelerinin dagitimi
· Yazilim kullaniminin ölçülmesi
· Konfigürasyon yönetimi
· Yazilim ve donanim envanter yönetimi
· Uzaktan sistemlerin kontrolü


SCCM kurulum oncesi ongereksinimlerle ilgili olarak http://technet.microsoft.com/tr-tr/library/bb694113(en-us).aspx makalesini inceleyebilirsiniz.

SCCM urununun kurulumu ile ilgili olarak http://myitforum.com/cs2/blogs/socal/archive/2007/03/01/sccm-2007-how-to-installation.aspx adresindeki makaleden bilgi alabilirsiniz.

SCCM urununun planlama ve tasarim asamasi ile ilgili olarak da http://myitforum.com/cs2/blogs/socal/archive/2007/02/28/sccm-2007-how-to-preparing-for-setup.aspx adresindeki makaleleri inceleyebilirsiniz.

http://blogcastrepository.com/blogs/kim_oppalfenss_systems_management_ideas/archive/2007/11/22/new-sccm-2007-downloads.aspx adresinden SCCM 2007 ile ilgili kaynaklara da ulasabilirsiniz.

SCCM 2007 kurulumu ve implementasyonu son derece tecrube gerektiren ve profesyonel bir proje danismani ile yapilmasi gereken bir uygulama. Siz test ortamında yukaridaki linklerden bilgi alarak inceleme amacli kurulum ve konfig. Yapabilirsiniz. Fakat calisan sisteminize bunu uyarlayacaksaniz, ve SCCM ya da SMS konusunda urun tecrubeniz yoksa mutlaka bu konuda Microsoft Is Ortaklari kanalindan yetkin bir is ortagindan danismanlik almanizda fayda var. Zira SCCM ve SMS gibi ürünler kurulup hemen calisan ya da her istediginiz aninda iki tiklamayla yapabileceginiz bir urun degil.

SCCM urunu icin gelistirdigimiz projelerde sahip olunan yapinin altyapisi, client sayisi, lokasyon durumlari, SCCM uzerinden yapilacak deployment senaryolari vb. analizlerin baslangicta cok iyi yapiliyor olmasi gerekiyor.

Yukaridaki linklerden yapacaginiz test kurulumlari esnasinda takildiginiz noktalarda sorularinizi cevaplayabiliriz.

Exchange 2003 İle DC aynı Sunucu Üzerinde Olursa

Soru:

Windows 2003 Ent. DC üzerinde Exchange 2003 Enterprise çalışıyor.. Bazen, özellikle sabahları Clientler “Outlook Exchange server dan veri almaya çalışıyor” mesajı veriyor ve bağlantı kuramıyor..
Server tarafına baktığımızda her şey normal izlenimi veriyor. Restart işlemini yaptıktan sonra sistem toparlıyor ve sorunsuz çalışıyor.
Ama Information store ve MTA Stack servisleri Automatic olmasına rağmen start olmuyor. Mecburen manuel start veriyoruz.
Best Practices Analyzer tools ile tarattığımda critical seviyesinde hatalar da bulmuyor. Bu sorun bu sıralar fazlaca tekrarlamaya başladı .
Priv.edb 28GB .stm 28 Gb . 400 ad. Mailbox var Event loglarda information store ve MTA stack servisi ile ilgili bişey gözükmüyor.

Çözüm anlamında önerilerinizi bekliyorum…


Cevap:

4 CPU’lu bir makineye 2 GB RAM takarak büyük haksizlik ediyorsunuzJ .

Konuyla ilgili http://telnetport25.wordpress.com/2007/09/03/exchange-2003-installed-on-a-domain-controller-services-fail-to-start/ makalesini incelemenizi oneririm.

Kullanici ve trafik yogunlugunu bilemiyorum, fakat ayni server uzerinde hem Active Directory DC, hem antivirus server, hem de Exchange 2003 Server kurulu.Dolayisiyla 2 GB Ram normal sartlarda yeterli bir miktar degil.

Best practice, best performance ve yasadiginiz problemin cozumu icin size onerim Exchange Server ile Active Directory servislerini ayri sunuculara ayirmaniz.

Boot.ini Dosyası Hakkında

Soru:

Windows Server 2003 Standart kurulu bir domain controller ımız var,aynı zamanda üzerinde exchange 2003 standart kurulu..
Microsoft updatelerini geçtikten sonra restart ettim ve açılırken invalid BOOT.ini file hatası verdi,fakat yinede boot etti ve makina açıldı..
Sonrasında C ‘ye baktığımda boot.ini dosyasının olmadığını gördüm..

Tekrar boot.ini dosyasını kendim aşağıdaki gibi oluşturmalımıyım,yoksa bu şekilde durmasında bir sakınıca yok mu?

Bilgisayarıma sağ tıklayıp Özellikler, Ordan Gelişmiş'e gelip Başlangıç ve Kurtarma, İçindeki Düzenle kısmını tıklayıp ve içine ;[boot loader]timeout=0default=multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(1)\WINDOW S[operating systems]multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(1)\WINDOWS="Microsoft Windows Server 2003 Standart" /fastdetect


Ne yapmalıyım ?


Cevap:

Oncelikle boot.ini dosyasi gizli oldugu icin gorememissinizdir.

1. Windows Explorer ekranini acinca gelen pencerede Tools-->Folder Options girin.
2. View tabina gecin. Ve asagidaki islemleri yapin:
3. Show hidden files and folders secenegini secin.
4. Bir de Hide protected operating system files (Recommended) kutucugunu bosaltin.
5. Butun pencereleri OK ile onaylayin ve tekrar kontrol edin.

Diger yandan , default=multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(1)\WINDOW S satirinda WINDOW S normal gozukmuyor. WINDOWS olmasi gerekiyor.